Seddülbahir Kalesi Rumeli kıyısında Gelibolu Yarımadası’nın Ege Denizi’ne bakan ucunda bulunmaktadır. Anadolu Yakası’nda tam karşısında bulunan Kumkale ile birlikte inşa edilmiştir.
1659’da Frenk Ahmet Paşa’nın Mimar Mustafa Ağa’ya yaptırmış olduğu kaledir.Kale yapımı için gerekli para Valide Hatice Sultan tarafından karşılandığı için kaleye Kale-i Sultaniye adı verilmiştir.
İnşa ediliş amacı: 1656’da Venedikliler Morto Limanı’ndaki donanmamızı yakarak Limni ve Bozcaada’yı ele geçirmişlerdir. Bu olay İstanbul’da korku ve paniğe neden olmuştur. Bunun üzerine Valide Turhan Sultan tarafından iş başına getirilen Köprülü Mehmet Paşa İstanbul’dan Gelibolu’ya geldi.
Burada hazırladığı bir filo ile 1657’de Çanakkale Boğazı’nda 3 gün süren bir deniz savaşının ardından Topçu Kara Ahmet Ağa’nın Venedik Amirali Moceniko’nun gemisine attığı bir gülle Venediklileri yenilgiye uğratmış ve Bozcaada’dan çekilmelerini sağlamıştır.
Bu savaşta mevcut kalelerin düşman saldırılarına yetmediği anlaşıldığından boğazın tahkimine başlanmıştır. Mimar Mustafa Paşa Frenk Ahmet Paşa yönetiminde faaliyete geçirilerek Rumeli kıyısında Seddülbahir Kalesi, Anadolu kıyısında Kumkale inşasına başlanmıştır.
Kale Çanakkale Savaşlarında Topçu Yarbayı Mecit Bey komutasında Ertuğrul Koyu’na İngilizler’in 19 - 25 Şubat 1915’te yaptığı çıkarmaya karşı koymuştur.
Çanakkale Boğazı’nı Adalar Denizi’nden gelebilecek tehlikelere karşı güvenlik altına almak için yaptırılan bu kale 25 Nisan 1915’te İtilaf kuvvetlerinin Gelibolu Yarımadası’na yaptıkları çıkartmadan sonra Fransızların karargahı haline gelmiş, 8/9 Ocak 1916 yılındaki tahliyeye kadar bu şekilde kalmıştır.
Fransızlar Kale içinde sağlık teşkilatları,subay ofisleri, mutfak, tamir atölyeleri gibi tesisler oluşturmuşlardır.
Seddülbahir Kalesi 14 Kasım 1980 tarihinde Kültür Bakanlığı tarafından “Korunması Gereken Kültürel Varlık” olarak tescil edilmiştir.
Kale içinde 4 tane bonet (tabya) bulunmaktadır. 2 tanesi tam karşısındaki Kumkale’ye bakmaktadır.Diğer ikisi Ertuğrul Koyu’na bakmaktadır. Askerlerin barınmasından cephane muhafazasına kadar birçok amaçla kullanılmıştır.
Hazırlayan: Semra Kasap
Kaynaklar
UĞURLUEL, Talha, Gelibolu Yarımadası Çanakkale Gezi Rehberi, Kaynak Yayınları, Mart 2005.
SAYILIR, Burhan, Çanakkale Savaşları ve Savaş Alanları Rehberi, Siyasal Kitapevi Yayınları, Ocak 2007.
Çanakkale Bölgesinde Osmanlılar Döneminde Yapılan Kaleler Ve Tabyalar,Kara Kuvvetleri Komutanlığı.
ÇAMOĞLU, Şemseddin, Çanakkale Boğazı ve Savaşı, Eski Muharipler cemiyeti Çanakkale Şubesi Yayınlarından Kurtulmuş Matbaası, İstanbul 1962.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder