İsmail Hakkı Uzunçarşılı

ÖNSÖZ

Osmanlı Tarihçisi denilince akla ilk gelen isimlerden olan Ord. Prof. Dr. İsmail Hakkı Uzunçarşılı hakkında yapmış olduğum bir çalışmadır. Kendisi şu anda hayatta değildir. Bizlere Osmanlı Tarihi hakkında birçok eser bırakmıştır.
Alanda Proje Çalışması Dersi’nde İsmail Hakkı Uzunçarşılı’nın Hayatı, Eserleri ve Tarihçiliği araştırma konusunu severek ve isteyerek aldım. Lisans dönemimin 2.sınıfında Osmanlı Devleti Merkez Teşkilatı konulu araştırma ödevimde Ord. Prof. Dr. İsmail Hakkı Uzunçarşılı’nın eserlerinden çok yararlanmıştım. Bu nedenle bu Proje Çalışması konusu bana çok da yabancı bir konu değildi. Ancak bu çalışmayla birlikte İsmail Hakkı Uzunçarşılı’yı daha detaylı olarak araştırma fırsatı buldum. Sadece eserlerini değil kişiliği, hayatı hakkında da birçok bilgi edinmeme yardımcı olmuştur.
Hazırlamış olduğum bu proje çalışmasında İsmail Hakkı Uzunçarşılı’nın eğitim hayatını, mesleki yaşamını, yazmış olduğu kitapları ve makalelerini ve tarihçiliğini ele almaya çalıştım.
Bu proje çalışması büyük Osmanlı Tarihçisi İsmail Hakkı Uzunçarşılı’yı derinlemesine anlatmaya yeter mi bilinmez. Ancak ben çok severek ve çok şey öğrenerek hazırladım. Bu Proje Çalışmasını hazırlamama vesile olan ve çok yardımcı olan Danışman Hocam Sayın Yrd. Doç. Şerif Korkmaz’a ve yine beni bu çalışmada destekleyen, yardımlarını esirgemeyen Sevgili Kardeşim Selim Kasap’a ve Aileme teşekkürlerimi borç bilirim.

SEMRA KASAP



OSMANLI DEVLETİ’NDE TARİHÇİLİK ANLAYIŞI
İLK OSMANLI TARİHÇİLERİ
ATATÜRK DÖNEMİ’NDE TARİHÇİLİK ANLAYIŞI
ATATÜRK DÖNEMİNİN İKİ TARİHÇİSİ

BÖLÜM Ι
İSMAİL HAKKI UZUNÇARŞILI’ NIN HAYATI
BÖLÜM II
İSMAİL HAKKI UZUNÇARŞILI’NIN DEVLET HİZMETLERİ
BÖLÜM III
İSMAİL HAKKI UZUNÇARŞILI’NIN ESERLERİ
BÖLÜM IV
TARİHÇİLERİN DİLİNDEN İSMAİL HAKKI UZUNÇARŞILI
BÖLÜM V
İSMAİL HAKKI UZUNÇARŞILI’ NIN TARİHÇİLİĞİ


SONUÇ


Yaptığım bu çalışma sonucunda kısa bir değerlendirme yapmam gerekirse şunları söyleyebilirim.

İsmail Hakkı Uzunçarşılı İstanbul Eyüp’te 1881 yılında doğdu. 1912 yılında Darülfünun Edebiyat Fakültesi’nin bitirmiştir. İlk görev yeri Kütahya’dır. Burada Kütahya İdadisi’nde Tarih öğretmenliği yapmıştır. Burada olduğu sürece Kütahya’nın tarihini de araştırmıştır. Kastamonu ve Balıkesir’de de öğretmenlik yapmıştır.

İlk çalışmalarını Kütahya Şehri gibi Yerel Tarih araştırmalarına ayırmıştır. İsmail Hakkı Uzunçarşılı adını Kastamonu’da çıkan Açık Söz Gazetesi’nde çıkan yazılarıyla duyurmuştur. Daha sonra Anadolu Beylikleri incelemiştir. Ancak Osmanlı İmparatorluğu’nun siyasal tarihine ve devlet örgütüne ilişkin kitaplarıyla tanınmıştır.

İsmail Hakkı Uzunçarşılı öğretmenliğin dışındada birçok görevde bulunmuştur. 1924’te Balıkesir Milli Eğitim Müdürü, 1925’te Milli Eğitim Bakanlığı Genel Müdürü, 1927’de Balıkesir Milletvekili oldu. 1931’de Türk Tarih Kurumu üyeliğine seçildi.

1932-1938 arası İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nde ders vermeye başladı. 1950 yılından itibaren sadece Tarih çalışmalarıyla ilgilenmiştir. Uzunçarşılı çalışmalarının büyük kısmını Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi’nde yapmıştır. 10 Ekim 1977’de Arşiv’den evine giderken fenalık geçirerek vefat etmiştir. Mezarı Edirnekapı Şehitliği’ndedir.

İsmail Hakkı Uzunçarşılı Osmanlı Tarihi’nin arşiv belgelerinin incelenmeden, kanunname ve yazma eserlerin okunmadan doğru öğrenilemeyeceğini savunuyordu. Kendisinin Arşiv belgelerini okumadan önce Osmanlı Tarihi üzerine çok geniş bir bilgiye sahip olduğunu düşündüğünü ancak Arşivde yaptığı çalışmalar boyunca doğru bildiği birçok şeyin gerçekte öyle olmadığını gördüğünü belirtmiştir. Bu nedenle Osmanlı İmparatorluğu’nun siyasi, mali, iktisadi, ilmi, sosyal durumunu doğru bir şekilde öğrenmek için gerçek kaynaklara dayanarak araştırmak gerektiğini savunmuştur. Ancak bu şekilde tüm gerçeklere ulaşılabileceğini savunmuştur.

İsmail Hakkı Uzunçarşılı çalışmalarında Tarih yazarlarınca siyasi ve askerlikle ilgili olayları anlatmakla yetinmemiştir. Yönetimsel, ekonomik ve kültürel yönlere de ağırlık vermiştir. Bu Atatürk’ün Tarih Yazımında üzerinde önemle durduğu konulardan biriydi. Uzunçarşılı bu işin Osmanlı’ya ait kısmını başarıyla tamamlamıştır.

İsmail Hakkı Uzunçarşılı Mustafa Kemal Atatürk tarafından beğenilen bir bilim adamıdır. Görüşü Atatürk’e uymadığı zamanlarda düşüncelerini büyük bir kararlılıkla savunması Atatürk’ün dikkatini çekmekteydi ve bu özelliğinden dolayı Uzunçarşılı’yı beğeniyordu.